به دنبال امکانی برای جدال با سانسور کتاب

"نکته: این مطلب رو در سیستمی می نویسم که هیچ نرم افزار فارسی سازی روی اون نصب نیست. در این مطلب قاعده ی نیم فاصله گذاری رعایت نشده."

جدال با سانسور؛ به دنبال راه جایگزین بگردیم

در این روزهایی که کتاب هایی در اداره ی کتاب وزارت ارشاد خاک می خورند و البته بیرون آمدن کتابی از آن اداره بدون گذشتن از زیر تیغ مردمان شریف سانسور پیشه ممکن نیست، من دارم به این می اندیشم که اساسن شیوه ی معمول نشر کتاب در ایران "و جهان" از منظرهای مختلف تا چه میزان به صرفه است؟ این صرفه می تواند اقتصادی، زیست محیطی، توزیعی و ...باشد.

همین طور دارم به این می اندیشم که آیا برای ارائه ی محتوایی که در اداره ی کتاب وزارت ارشاد خاک می خورد به بازار آیا راهی به جز نامه نوشتن به جناب وزیر وجود ندارد؟

صنعت نشری نوین

به نظر می رسد که وجود "کتاب الکترونیکی" و امکان دانلود آن از طریق شبکه تا کنون تاثیر قابل توجهی بر صنعت نشر نگذاشته. البته این موضوع اصلن عجیب نیست.

نگاه قالب در دنیای وب ترجیح می دهد که کتاب الکترونیک یک امکان رایگان برای دانلود کتاب هایی باشد که مشمول قانون کپی رایت نمی شوند. پروژه ی گوتنبرگ که با هدف ارائه ی صدها هزار کتاب رایگان سال هاست سردمدار ارائه ی کتاب های الکترونیک است اصولن یک ناشر نیست. یک بازنشر دهنده ی کتاب است.

نشر آن لاین "یعنی ارائه ی یک اثر که جای دیگری منتشر نشده بر روی شبکه" در وب فارسی محدود است به کتاب های جریان آلترناتیو ادبیات. من به عنوان کسی که آثار این جریان را "در وب و خارج از وب" دنبال می کنم می توانم بر موفق بودن تجربه ی ارائه ی آن لاین این گونه کتاب ها صحه بگذارم. اصولن وقتی که یک کتاب به صورت افست چاپ می شود دغدغه ی اساسی ی ناشر آن "که معمولن خود نویسنده است" توزیع کتاب است. وب علاوه بر این که هزینه های چاپ را از روی دوش ناشر/ نویسنده برداشته، زمینه ای شده برای توزیع گسترده تر کتاب. اما بحث من چیزی فراتر از این گونه کتاب های رایگان است. صحبتی که می خواهم بکنم درباره ی چشم انداز صنعت نشری است که یکی از خصوصیات آن بازدهی ی مالی است.

من یکی از چشم اندازهای پیش روی صنعت نشر کتاب را فراگیر شدن "نشر آن لاین" می بینم. ناشرین آن لاین همین حالا هم در دنیای انگلیسی زبان خصوصن در زمینه ی کتاب های آی تی و کامپیوتر فعالند و کتاب های الکترونیکی که آنها ارائه می دهند حتی با وجود قیمت گاهن گزافشان به علت این که جنسی دسته اول و مورد نیاز هستند مورد توجه و استقبال قرار می گیرند.

جدال با سانسور؛ ارائه ی کتاب از طریق وب؟

درباره ی مزایا و محدودیت های نشر الکترونیک صحبت های خیلی زیادی هست که اگر این بحث پا بگیرد می توان بررسی شان کرد اما یکی از مزایای انکار ناپذیر نشر الکترونیک که در این نوشته مورد نظر من است "نظارت گریز بودن نشر الکترونیک" است. وب نشان داده در زمینه ی دور زدن هر نوع فیلترینگی بسیار منعطف است. اصولن هیچ وزارت ارشادی نمی تواند بر "میل باکس" من و شما حاکمیت کند! به نظر می رسد که اگر نشر آن لاین فراگیر شود دیگر چیزی به نام اداره ی کتاب وزارت ارشاد کارآمدی ی کنونی اش را زیر سوال ببیند. همان طور که چیزی به نام نابودی ی درختان برای تولید کتاب قابل کنترل می شود و همان طور که ارتباط خواننده با ناشر و نویسنده از حالت انفعال ی کنونی خارج می شود.

اصلن بیایید یک کم تخیل کنیم، بیایید در این سال نوآوری و شکوفایی به این بیندیشیم که چطور می شود نوآوران و شکوفایان را دور زد! من اگر معلم بودم برای پروش خلاقیت در بیان دانش آموزانم حتمن این بحث را در کلاس مطرح می کردم. "و حتمن بعد از طرح این موضوع تبدیل می شدم به یک معلم اخراجی!"

نکته ی دو: من ایده ی خیلی خوبی دارم درباره ی ایجاد یک مارکت نشر آن لاین. شاید یک روزی یک جایی بتوانم مطرحش کنم.