صدوپنجاه نکته در حوالیِ ویرایش
نکته های ویرایش _همان طور که انتظار داشتم_ یکی از جذاب ترین کتاب هایی بود که از نمایشگاه امسال خریدم. صدوپنجاه یادداشت کوتاه _و البته گاهی کمی بلندتر از کوتاه_ از علی صلح جو _یکی از اولین ویراستارهای ایران_ که به نظر من تمام خصوصیات یک یادداشت وبلاگی را دارند.
"اینها یادداشتهایی است که ضمن کار نوشته ام. موضوعات و نکته هایی به نظرم جالب آمده و از چند سطر تا چند صفحه دربارۀ آنها نوشته ام. (نکته های ویرایش. ص.1)"
صلح جو این صدوپنجاه یادداشت را در فصل هایی دسته بندی کرده: اختصار, اعراب، پاراگراف، پانوشت، جنسیت، و... _این خط را به شیوۀ آکسفوردی ویرگول گذاری کردم. برای اطلاعات بیشتر به کتاب نکته های ویرایش, یادداشتِ ویرگول قبل از "و" مراجعه شود!_ کتاب پر است خاطره های قشنگ، یادآوری های به جا و نکته های بدیع درباره ی فرآیند تولید متن.
" سگ بچه: دکتر مهدی محقق نقل می کند که روزی در کلاس درس ادیب نیشابوری نشسته بوده و موضوع درس دربارۀ ناصرخسرو بوده است. در این جلسه, شعری از ناصرخسرو مطرح می شود که در آن به کسانی اشاره می شود که سگ بچه می خورند و شاعر آنها را از این عمل نهی می کند. محقق از استاد می پرسد که آیا اصولآ کسانی هستند که سگ بچه بخورند, چون این عمل عجیب می نماید. ادیب نیشابوری می گوید که نه عجیب نیست. محقق حرف استاد را می پذیرد اما باطنآ مجاب نمی شود. بعدها معلوم می شود که خطا ناشی از بدخوانی نسخۀ خطی بوده است. قضیه این بوده که کاتب نسخۀ خطی «سیک پخته» را سگ بچه خوانده است! سیک پخته (= سه یک پخته) نوعی شراب است که سه بار آن را تقطیر یا تخمیر می کنند تا پرمایه و قوی شود. عقل سلیم همواره مشکل گشاست. بسیاری از غلطهای عجیب و غریب در برخی از ترجمه های امروزی ناشی از فقدان شعور متعارف است. اگر به این قابلیت خود تکیهکنیم و قضایای عجیب و متناقض را نپذیریم, پاسخ درست را خواهیم یافت. (نکته های ویرایش. ص. 185_شیوۀ نوشتار مطابق کتاب است_)"
البته کتاب می توانست کامل تر باشد. بحث دامنه دار جدانویسی به اندازه ی کافی مورد توجه کتاب نیست "در این کتاب اصل بر جدانویسی نیست." مواردی مثل تبدیل تنوین انتهای کلمه به "ن" که در شیوۀ نوشتار بسیاری _از جمله خود من_ رواج دارد هم مورد توجه قرار نگرفته و البته این ایرادی بر کتاب نیست. اساسن قرار نبوده که "نکته های ویرایش" یک کتاب جامع باشد. نکته های ویرایش 150 یاداشت جذاب است درحوالیِ ویرایش. همین و تمام. این کتاب را نشر مرکز منتشر کرده است.
"هزیمت فرانسه و هجوم انگلیس: ناگهان دیدیم که "اتازونی" رفت و به جایش "ایالات متحده" آمد. همراه با آن, "دینوزورها" فرار کردند و "دایناسورها" جای آن ها را گرفتند.(ص. 59)"
"اینها یادداشتهایی است که ضمن کار نوشته ام. موضوعات و نکته هایی به نظرم جالب آمده و از چند سطر تا چند صفحه دربارۀ آنها نوشته ام. (نکته های ویرایش. ص.1)"
صلح جو این صدوپنجاه یادداشت را در فصل هایی دسته بندی کرده: اختصار, اعراب، پاراگراف، پانوشت، جنسیت، و... _این خط را به شیوۀ آکسفوردی ویرگول گذاری کردم. برای اطلاعات بیشتر به کتاب نکته های ویرایش, یادداشتِ ویرگول قبل از "و" مراجعه شود!_ کتاب پر است خاطره های قشنگ، یادآوری های به جا و نکته های بدیع درباره ی فرآیند تولید متن.
" سگ بچه: دکتر مهدی محقق نقل می کند که روزی در کلاس درس ادیب نیشابوری نشسته بوده و موضوع درس دربارۀ ناصرخسرو بوده است. در این جلسه, شعری از ناصرخسرو مطرح می شود که در آن به کسانی اشاره می شود که سگ بچه می خورند و شاعر آنها را از این عمل نهی می کند. محقق از استاد می پرسد که آیا اصولآ کسانی هستند که سگ بچه بخورند, چون این عمل عجیب می نماید. ادیب نیشابوری می گوید که نه عجیب نیست. محقق حرف استاد را می پذیرد اما باطنآ مجاب نمی شود. بعدها معلوم می شود که خطا ناشی از بدخوانی نسخۀ خطی بوده است. قضیه این بوده که کاتب نسخۀ خطی «سیک پخته» را سگ بچه خوانده است! سیک پخته (= سه یک پخته) نوعی شراب است که سه بار آن را تقطیر یا تخمیر می کنند تا پرمایه و قوی شود. عقل سلیم همواره مشکل گشاست. بسیاری از غلطهای عجیب و غریب در برخی از ترجمه های امروزی ناشی از فقدان شعور متعارف است. اگر به این قابلیت خود تکیهکنیم و قضایای عجیب و متناقض را نپذیریم, پاسخ درست را خواهیم یافت. (نکته های ویرایش. ص. 185_شیوۀ نوشتار مطابق کتاب است_)"البته کتاب می توانست کامل تر باشد. بحث دامنه دار جدانویسی به اندازه ی کافی مورد توجه کتاب نیست "در این کتاب اصل بر جدانویسی نیست." مواردی مثل تبدیل تنوین انتهای کلمه به "ن" که در شیوۀ نوشتار بسیاری _از جمله خود من_ رواج دارد هم مورد توجه قرار نگرفته و البته این ایرادی بر کتاب نیست. اساسن قرار نبوده که "نکته های ویرایش" یک کتاب جامع باشد. نکته های ویرایش 150 یاداشت جذاب است درحوالیِ ویرایش. همین و تمام. این کتاب را نشر مرکز منتشر کرده است.
"هزیمت فرانسه و هجوم انگلیس: ناگهان دیدیم که "اتازونی" رفت و به جایش "ایالات متحده" آمد. همراه با آن, "دینوزورها" فرار کردند و "دایناسورها" جای آن ها را گرفتند.(ص. 59)"
برچسب‌ها: خوانده هام
@ ۰۲:۴۱
